Zielone zawody – jak zielona gospodarka wpływa na twoją karierę?

Coraz silniejsze zainteresowanie tematami środowiskowymi staje się jednym z głównych motorów napędzających zmiany w gospodarce. Pojęcie „zrównoważony rozwój” przestało być jedynie hasłem używanym w debacie publicznej, a na trwałe weszło do codziennego języka osób tworzących politykę, prowadzących firmy i zajmujących się badaniami naukowymi. Unia Europejska, podejmując działania w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, programu „Fit for 55” oraz unijnej Taksonomii, wyznaczyła jasny cel, jakim jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 55% do 2030 roku oraz osiągnięcie neutralności klimatycznej w perspektywie połowy obecnego stulecia. Te zamierzenia idą w parze z dużymi środkami finansowymi kierowanymi na modernizację budynków, rozwój transportu niskoemisyjnego, tworzenie inteligentnych sieci energetycznych oraz wspieranie obiegu zamkniętego w przemyśle i usługach.

Równocześnie zmieniają się priorytety inwestorów. Coraz większe znaczenie zyskują analizy, które uwzględniają wskaźniki ESG dotyczące środowiska, społeczeństwa i ładu korporacyjnego. Zmiana ta znajduje odzwierciedlenie na rynku pracy. Rosnące zapotrzebowanie na specjalistów zajmujących się środowiskiem naturalnym staje się faktem. W ślad za tym idą zmiany w zachowaniach konsumenckich. Coraz większą popularność zyskują produkty i usługi powstające w sposób ograniczający ślad węglowy w całym cyklu ich życia. Obserwowane przemiany gospodarcze i społeczne stawiają nowe wyzwania przed osobami, które przygotowują się do wejścia na rynek pracy. Dla studentów to sygnał, że znajomość metod ograniczania emisji czy umiejętność tworzenia raportów ESG zyskuje na znaczeniu. Jak więc już na etapie studiów przemyśleć swoją drogę zawodową i przygotować się na potrzeby rynku, który zmierza w stronę głębokiej transformacji środowiskowej?

Rynek pracy w obliczu zielonej zmiany

Przemiany związane z przejściem na gospodarkę niskoemisyjną przestały być jedynie elementem strategii korporacyjnych czy narzędziem komunikacji wizerunkowej. Dziś mają bezpośredni wpływ na strukturę zatrudnienia i stają się jednym z kluczowych tematów analiz makroekonomicznych prowadzonych na poziomie całego kontynentu. Z danych opublikowanych przez Eurofound wynika, że realizacja celów wyznaczonych w Europejskim Zielonym Ładzie może doprowadzić do powstania około 204 tysięcy nowych miejsc pracy do końca 2030 roku. To liczba przekraczająca wcześniej przewidywane tempo wzrostu zatrudnienia w krajach członkowskich Unii Europejskiej.

Największy przyrost etatów spodziewany jest w obszarach związanych z budownictwem energooszczędnym oraz unowocześnianiem istniejącej infrastruktury energetycznej. Równocześnie sektor związany z odnawialnymi źródłami energii rozwija się najszybciej w porównaniu z innymi segmentami zielonej gospodarki. Jak wskazuje raport przygotowany przez International Renewable Energy Agency (IRENA), liczba stanowisk przypisanych do transformacji środowiskowej zwiększyła się w skali globalnej aż o 18% w ciągu zaledwie jednego roku. W tym zestawieniu kraje należące do Unii Europejskiej mają znaczący udział – zatrudniają obecnie 1,81 miliona osób w profesjach związanych z nowym, bardziej zrównoważonym modelem gospodarowania.

Rośnie zainteresowanie zielonymi zawodami

Zestawienia publikowane przez platformę JobsPikr pokazują trend, w którym kompetencje związane ze zrównoważonym rozwojem zyskują na znaczeniu w szybkim tempie. W Niemczech liczba ogłoszeń zawierających hasła „sustainability” lub „ESG” wzrosła w 2024 roku do poziomu 60,5 tysiąca, podczas gdy jeszcze rok wcześniej było ich 45,7 tysiąca. Wzrost zainteresowania tym obszarem widać również na rynku pracy we Francji i Wielkiej Brytanii. Pracodawcy coraz częściej poszukują osób, które potrafią łączyć wiedzę inżynieryjną z rozumieniem zagadnień środowiskowych, znajomością przepisów klimatycznych, umiejętnością analizy danych środowiskowych oraz orientacją w kwestiach odpowiedzialnych finansów. Ogłoszenia publikowane przez globalne firmy coraz częściej zawierają takie właśnie profile kompetencyjne.

Co szczególnie rzuca się w oczy, to otwartość firm na kandydatów reprezentujących różne obszary wiedzy. W zespołach zajmujących się tematyką środowiskową nie pracują wyłącznie absolwenci kierunków przyrodniczych, bardzo często dołączają do nich osoby o zupełnie innym wykształceniu. Takie podejście sprzyja powstawaniu świeżych pomysłów i pomaga przyglądać się problemom z wielu stron. Obok inżynierów projektujących instalacje ograniczające emisje pojawiają się specjaliści od logistyki, którzy analizują efektywność łańcuchów dostaw, psychologowie wspierający procesy zmiany organizacyjnej, a także osoby zajmujące się komunikacją, odpowiedzialne za przejrzyste informowanie otoczenia o prowadzonych działaniach.

Dla studentów to sygnał, że zaangażowanie w projekty dotyczące ekologii i klimatu może otworzyć drzwi do zawodów przyszłości. Niezależnie od wybranego kierunku, aktywność w tym obszarze buduje pozycję na rynku i pozwala wyróżnić się wśród kandydatów. Rynek pracy premiuje dziś nie tylko specjalistyczną wiedzę, lecz także odwagę myślenia w sposób systemowy oraz gotowość do współpracy w interdyscyplinarnym środowisku.

Kto skorzysta na zielonej rewolucji

Zielony zwrot w gospodarce napędza rozwój wielu sektorów i otwiera nowe ścieżki zawodowe dla absolwentów rozmaitych kierunków studiów. Największe przyspieszenie obserwujemy tam, gdzie kapitał spotyka się z potrzebą wprowadzania innowacji technologicznych oraz ram prawnych, które wspierają działania proekologiczne i poprawiają jakość życia mieszkańców.

Nowe oblicze rolnictwa i przyszłość sektora żywnościowego

Dzisiejsze rolnictwo musi jednocześnie sprostać potrzebom żywnościowym społeczeństw i zmniejszyć negatywny wpływ na środowisko. Coraz więcej mówi się o rolnictwie regeneratywnym, które odbudowuje strukturę gleby, przywraca różnorodność biologiczną i poprawia zdolność krajobrazu do zatrzymywania wody. Praktyki obejmujące płodozmian, rezygnację z orki oraz integrację hodowli z uprawami wpływają na sposób prowadzenia gospodarstw.

Dla studentów kierunków przyrodniczych i technicznych, takich jak inżynieria środowiskowa czy ekologia, pojawia się wiele możliwości zawodowych. Od wspierania producentów w przechodzeniu na nowe technologie, po projektowanie systemów opartych na danych środowiskowych, a do tego wachlarz ról poszerza się z każdym rokiem. W obszarze AgriTechu odnajdą się również absolwenci administracji, którzy zajmują się aspektami prawnymi, nadzorem regulacyjnym i procesami doradczymi. Psychologowie wspierają procesy zmiany i pracują z rolnikami, biorą pod uwagę emocjonalny i społeczny wymiar transformacji.

Obieg zamknięty – nowy rytm dla przemysłu

Tradycyjny model „wyprodukuj, zużyj, wyrzuć” ustępuje miejsca gospodarce cyrkularnej. W jej centrum znajduje się idea projektowania produktów w taki sposób, aby można było je wielokrotnie wykorzystywać, naprawiać i przetwarzać. Taki sposób myślenia zmienia strukturę potrzeb kadrowych. Coraz większą wagę przykłada się do umiejętności zarządzania przepływem materiałów oraz wdrażania systemów odzysku.

Studenci logistyki stają się częścią zespołów odpowiedzialnych za tworzenie skutecznych modeli obiegu materiałów i towarów. Osoby z wykształceniem technicznym koncentrują się na opracowywaniu urządzeń wspierających recykling oraz procesów usprawniających odzysk surowców. Administracja publiczna i prywatne przedsiębiorstwa potrzebują specjalistów do nadzoru nad zgodnością działań z przepisami i prowadzenia dokumentacji. Do zespołów komunikacyjnych i edukacyjnych dołączają psychologowie oraz absolwenci europeistyki, którzy najlepiej projektują kampanie informacyjne podkreślające wpływ konsumpcji na zdrowie ludzi i stan środowiska.

Zrównoważone miasta i ekologiczne budownictwo

Budownictwo to jeden z sektorów, w których konieczność ograniczenia emisji gazów cieplarnianych staje się szczególnie pilna. Nowe inwestycje powstają z myślą o zdrowiu mieszkańców, odporności na zmiany klimatu i harmonii z otoczeniem przyrodniczym. Inżynierowie środowiskowi projektują wspólnie z urbanistami i architektami budynki, które wykorzystują nowoczesne technologie i ograniczają zużycie energii.

Wśród niezbędnych kompetencji pojawia się analiza terenu i danych przestrzennych, to obszar, w którym swoje umiejętności wykorzystują geodeci oraz specjaliści od kartografii. Rosnąca skala ryzyk klimatycznych sprawia, że do projektów coraz częściej dołączają eksperci związani z bezpieczeństwem narodowym i planowaniem kryzysowym. Ich zadaniem jest identyfikacja zagrożeń związanych z przeciążeniem infrastruktury czy występowaniem ekstremalnych zjawisk atmosferycznych.

Zielony kapitał i język ESG

Transformacja środowiskowa wymaga nie tylko innowacji technicznych, lecz także odpowiedzialnego podejścia do finansowania. Instytucje sektora bankowego i inwestycyjnego oferują nowe instrumenty wspierające działania proekologiczne. Wśród nich znajdują się specjalistyczne kredyty oraz obligacje przeznaczone na zielone projekty.

Absolwenci inżynierii środowiskowej analizują wpływ inwestycji na przyrodę, dostarczając danych niezbędnych do podejmowania decyzji. Ramię w ramię z nimi pracują ekonomiści, prawnicy oraz osoby doskonale znające kontekst administracyjny. Jednak równie istotna jest umiejętność przekazania informacji o działaniach w sposób czytelny i rzetelny. Tę funkcję przejmują osoby po kierunkach związanych z dziennikarstwem, edukacją oraz komunikacją społeczną. Tworzą strategie informacyjne oparte na faktach, które chronią firmy przed zarzutami o greenwashing i wzmacniają zaufanie odbiorców.

Jak rozwijać umiejętności w duchu zrównoważonego rozwoju?

Rozważne budowanie ścieżki zawodowej w czasach, w których kryzys klimatyczny odciska piętno na niemal każdym aspekcie życia, oznacza znacznie więcej niż jednorazowy wybór kierunku studiów. To świadoma decyzja dotycząca wpływu, jaki chce się wywierać na rzeczywistość. Włączanie tematów środowiskowych do swojej codziennej pracy nie wymaga specjalizacji ani tytułów naukowych, liczy się otwartość na nowe zagadnienia i chęć podejmowania działań zgodnych z ideą zrównoważonego rozwoju, bez względu na obszar zawodowy.

Od czego zacząć?

• Zajrzyj do programu studiów – przyjrzyj się temu, co już studiujesz, i poszukaj możliwości rozwijania zagadnień środowiskowych w ramach swojej specjalizacji. Niezależnie od tego, czy studiujesz inżynierię środowiskową, administrację, logistykę, czy psychologię, wiele uczelni oferuje dziś zajęcia poświęcone transformacjom ekologicznym, zasadom gospodarki obiegu zamkniętego oraz tematyce ESG. Część z nich pojawia się jako osobne fakultety, inne stają się częścią większych modułów kierunkowych.
  
  
• Zbieraj doświadczenia poza uczelnią – udział w projektach realizowanych we współpracy z przemysłem, praktyki w firmach stawiających na niskoemisyjne rozwiązania, a także aktywność w kołach naukowych związanych z tematyką środowiskową pozwalają zrozumieć mechanizmy rządzące zieloną transformacją od strony praktycznej. Takie działania umożliwiają nie tylko rozwój umiejętności, ale także nawiązywanie kontaktów z osobami, które profesjonalnie zajmują się kwestiami środowiskowymi.
  
  
• Zaangażuj się społecznie – pomoc w lokalnych organizacjach ekologicznych, udział w kampaniach edukacyjnych czy działaniach na rzecz klimatu uczą skutecznej organizacji, wzmacniają umiejętności pracy w grupie i pokazują, jak budować dialog ze społecznościami. Doświadczenie zdobyte w takich działaniach może przydać się również podczas pracy w urzędach, firmach czy mediach.
  
  
• Sięgaj po dodatkowe szkolenia – coraz więcej ofert edukacyjnych pozwala rozwinąć kompetencje cenione przez pracodawców. Kursy poświęcone raportowaniu ESG, zarządzaniu projektami opartymi na energii odnawialnej albo przeprowadzaniu audytów energetycznych są przydatne niezależnie od kierunku studiów. Certyfikaty zdobyte w ich trakcie pokazują zaangażowanie i potwierdzają gotowość do podejmowania wyzwań zawodowych w świecie, który potrzebuje specjalistów umiejących działać odpowiedzialnie.

Podsumowanie

Kierunki rozwoju związane z ochroną środowiska coraz wyraźniej wpływają na kształt współczesnej gospodarki. Rosnąca liczba ofert pracy powiązanych z tematyką ekologiczną nie pozostawia wątpliwości, że nie obserwujemy chwilowego trendu, lecz trwałą i głęboko zakorzenioną zmianę. Dane dotyczące rynku zatrudnienia, raporty przygotowywane przez specjalistów oraz długoterminowe prognozy podkreślają rosnące znaczenie kompetencji, które łączą umiejętności techniczne z orientacją w regulacjach i oczekiwaniach społecznych.

Decydując się na edukację i późniejszy rozwój zawodowy w obszarach wspierających zieloną transformację, zyskujesz dostęp do sektorów, które coraz śmielej kształtują przyszłość rynku. Jednocześnie włączasz się w przebudowę gospodarki, która w coraz większym stopniu uwzględnia ochronę zasobów naturalnych oraz odpowiedzialność społeczną. Niezależnie od tego, czy wiążesz swoją przyszłość z inżynierią, transportem, sektorem finansowym, czy bezpieczeństwem narodowym, to masz szansę wykonywać zawód, który uwzględnia wpływ podejmowanych działań na otoczenie i dobro wspólne.

To właśnie osoby potrafiące spoglądać na świat z wielu perspektyw, rozumiejące współzależności i podejmujące decyzje z pełną świadomością kontekstu, będą miały wpływ na nadchodzące zmiany. Wybierając ścieżkę związaną z ochroną klimatu i środowiska, dołączasz do grona tych, którzy nie tylko reagują na wyzwania XXI wieku, lecz także budują nowe standardy myślenia i działania. Taka postawa może dawać satysfakcję, a jednocześnie wzmacniać poczucie sensu w codziennej pracy.

Źródła:

• Agrocontractor
• „Renewable Energy and Jobs – Annual Review 2024”, International Renewable Energy Agency (IRENA) & International Labour Organization (ILO)
• „Fit for 55 Climate Package: Impact on EU Employment by 2030”, Eurofound
• „Accelerating the circular economy in Europe. State and outlook 2024”, European Environment Agency
• „Gotowi na 55” – Rada UE i Rada Europejska

Artykuł przygotowany we współpracy z partnerem serwisu.
Autor: Joanna Ważny